Mos i beso prizës: pse duhet menduar mirë para se të blesh “teknologji të zgjuar”

Akademia AL

Sat, 06 Dec 2025

Kjo është thjesht një kujtesë e përditshme për të gjithë ne: mos blini çdo pajisje që lidhet me internetin vetëm sepse tingëllon “inteligjente”.
Në çdo ditë që kalon, del një shembull i ri që na tregon se “smart” nuk do të thotë gjithmonë “i mençur”.

Ja rasti më i fundit dhe disi qesharak, po të mos ishte aq serioz.
Autoritetet daneze po nxitojnë të mbyllin një dobësi sigurie në autobusët elektrikë të prodhuar në Kinë, pasi u zbulua se kompania furnizuese kineze kishte qasje të largët në sistemin e kontrollit të automjeteve.
Me fjalë të tjera: autobusi mund të ndalojë, fiket ose bllokohet nga Pekini me një klikim.
Një “update” i vogël… dhe rrjeti urban në Kopenhagë shkon për pushime.

Hetimi po vazhdon, por pyetja që duhet të bëjmë është më e madhe:
Sa pajisje të tjera “të zgjuara” kontrollohen në të vërtetë nga dikush tjetër, diku shumë larg nesh?

Në botën e sotme, çdo gjë lidhet me internetin, frigoriferi, televizori, kamera e sigurisë, makina, e madje edhe autobusi i qytetit. Dhe çdo lidhje është një derë.
Disa dyer janë të mbyllura mirë, por shumë të tjera janë vetëm gjysmëhapur, gati për t’u përdorur nga kushdo që ka çelësin e duhur.

Prandaj, para se një qytet, kompani apo individ të blejë “pajisje inteligjente” në shumës, duhet të mendojë dy herë:

• Kush e prodhon?

• Kush e kontrollon?

• Dhe më e rëndësishmja: kush mund ta fikë?

Sepse ndoshta nuk është aq “smart” t’i japësh dikujt tjetër kontrollin e rrugës tënde, shtëpisë tënde apo madje të autobusit tënd publik.